Sverre Sigurdsson tok opp kampen med Magnus Erlingsson om det norske kongedømet frå 1177. I kampen om trona var den støtta Sverre fekk frå vestsvenske stormenn og frå den svenske kongen Knut Eriksson særs viktig. Det er i dette perspektivet ein må sjå ekteskapet mellom kong Sverre og Margrete, som var søster til svenskekongen Knut. Margrete er berre sporadisk omtala i Sverris saga, mest utførleg i samband med det som skal ha vore eit forsøk frå Nikolas Arnesson (Margretes tremenning) på å bli biskop i Stavanger. Alt her har omtalen av dronninga eit skjær av mistanke over seg.

Etter kong Sverres død i mars 1202 reiste Margrete attende til Sverige. Då hadde sveithøvdingen Peter Støype lurt frå henne dottera Kristin, som han overgav til halvbroren Håkon Sverresson, som no var blitt konge i Noreg. Denne hendinga er dramatisk utpensla i Baglarsagaen, og Margretes forbanning over barnerøvarane fungerer som eit litterært varsel om Håkon Sverressons brå død halvtanna år seinare. Gjennomgåande i den lengre versjonen av soga er Margrete skildra med mørk pensel: eit utakknemleg menneske, med vond vilje og vond hug.

Denne karakterteikninga toppar seg i skildringa av Håkon Sverressons julegilde i Bergen i 1203. Etter innbyding frå kongen kom Margrete attende til Noreg hausten 1203, og frå Austlandet følgde ho Håkon til Bergen. Soga skildrar detaljert korleis kongen prøver å vise enkedronninga ære og oppvarting; ho på si side svarar med å vere fåmælt, tverr og uvennleg. Det er tydeleg konstellasjonen den gode mot den vonde som her blir personifisert. Som kasteball i striden mellom dei to står barnet Kristin Sverresdotter.

Håkon Sverresson vart sjuk i julehelga og døydde natt til nyårsdag 1204. Mistanken om at han var forgifta av enkedronninga kom opp straks etter. Jernburden som skulle fri henne og medarbeidarane hennar frå mistanken, var mislykka. Med hjelp frå jarlen Håkon Galen kom ho seg til slutt attende til Sverige, etter ei strevsam ferd over Sogn og Valdres. Dottera Kristin må ha blitt igjen i Noreg.

Då Kristin Sverresdotter i 1209 gifte seg med baglarkongen Filippus Simonsson i Oslo, kom Margrete tilbake frå Sverige og deltok i bryllaupet. Straks etter vart ho sjuk, og ho døydde få veker seinare. Saman med meldinga om dødsfallet vert det opplyst at Margrete hadde mykje gods, eigedom og formue i Värmland og Västergötland. Versonen Filippus drog straks austover og sikra desse verdiane for arvingen, Kristin Sverresdotter.

• baglar
• birkebeinar
• Noreg i høgmellomalderen
• norske dronningar

• P.A. Munch: Det norske folks historie, del 3, 1857
• Halvdan Koht: «Norske dronningar», i Syn og Segn, bind 32, 1926
• Halvdan Koht: biografi i Norsk biografisk leksikon, første utgåve (NBL1), bind 9, 1940
• Hans Gillingstam: biografi i Svenskt biografiskt lexikon (SBL), bind 25, 1985–87
• Steinar Imsen: Våre dronninger, 1991
• Narve Bjørgo: biografi i Norsk biografisk leksikon, andre utgåve (NBL2)
• Islandske Annalar
• Regesta Norvegica, bind 1
• Sverris saga, utgitt av Gustav Indrebø, 1920
• Soga om birkebeinar og baglar, Bǫglunga sǫgur, utgitt av Hallvard Magerøy, bind 1–2, 1988
• Knýtlinga saga, i Íslenzk fornrit, bind 35, Reykjavík 1982