På grunn av den høge tettleiken blir bly brukt mykje som skjermingsmateriale mot radioaktiv stråling og røntgenstråling, til dømes som blykappe ved visse røntgenundersøkingar.

Eit av dei tidlegaste kjende bruksområda til bly er som fargestoff. Fleire blymineral og blysalt har vore nytta gjennom tidene i mellom anna måling, til farging av tekstil og i kosmetikk.

Ulike blysalt kan gje kvit, svart, gul, raud og oransje farge. Dei fleste blyfargane har stor dekkevne, men er giftige. Blykvitt er mykje brukt som fargestoff i måling. Produksjon og bruk av blyhaldig måling er no regulert i forskrifter i Noreg.

• Les meir om blyfargar.

Som metall blir bly vanlegvis brukt som legeringar. For å gjere bly noko hardare, tilset ein ofte noko antimon eller arsen.

Blyhagl består av bly tilsett små mengder arsen (0,2–1 prosent) for å auke hardleiken og betre kuleforma.

Loddetinn er ein bly-tinn-legering med lågt smeltepunkt. Bly-antimonlegeringar har tilstrekkeleg hardleik til å kunne maskinerast.

Bly i bilakkumulatorar er legert med rundt 10 prosent antimon. Loddetinn er ei legering med tinn og bly. Det nyttar ein mellom anna til lodding av elektriske komponentar.

• Les meir om blylegeringar.

Tetraetylbly vart tidlegare brukt som tilsetning til «blyholdig bensin» for å oppnå ei meir kontrollert forbrenning i eksplosjonsmotorar, for å hindre motorbank og auke oktantalet. Blyet gjekk ut i atmosfæren med eksosen og forårsaka betydelege forureiningar.

Blyoksid blir brukt i nokre emaljar for å senke smeltepunktet og lettare å arbeide med. Bly kan utlutast frå slike emaljar sjølv i svakt sure løysingar, som til dømes fruktsyrar. I keramikk som har glasur produsert i utlandet kan det difor vere bly. Dersom ein blandar ein dressing med eddik, kan bly difor kome med i dressingen.

I Noreg og ei rekkje andre land er det sett strenge reglar for den mengda bly som kan brukast i emaljar. Til no har ein ikkje utvikla ei fullgod erstatning for blybatteri for bruk i bilar; for denne bruken kan blyet likevel lett resirkulerast.

Bly har eit lågt smeltepunkt (327 °C) til å vera metall og er derfor eigna til å transportere varme med høg temperatur. Med eit kokepunkt på 1751 °C kan varmen transporterast med eit flytande medium under atmosfærisk trykk. Dette blir utnytta i nokre nyare kjernereaktorar der bly i staden for vatn blir brukt som kjølemiddel. Sjå blykjølt hurtigreaktor.

Blyoksid er ein komponent i krystall og blyglas som gjerne brukast i fint glas, til pryd- og kunstgjenstandar og optiske glas. Såkalla heilkrystall skal inneholde minst 24 prosent blyoksid, medan tungt blykrystall inneheld heile 30,5 prosent blyoksid.

Det viktigaste mineralet er galenitt, PbS. Det har vore produsert frå fleire av våre komplekse kismalmer saman med sfaleritt (sinkblende) og chalcopyritt (svovelkis).

Det har òg vore drift på blyglans i Oslofeltets kontaktførekomstar, til dømes på Grua og Konnerud. Her er inneheld galenitten òg sølv, og dette er hovudårsaka til at desse små førekomstane har vore drivne. Reine førekomstar av galenitt finst i vidt utstrekte sandsteinlag langs kanten av Den skandinaviske fjellkjeda. Dei rikaste funna er gjorde på svensk side, med Laisvall i Norbotten som Europas største blygruve. Ingen av dei norske førekomstane er drivverdige i dag.

Namnet bly stammar frå det latinske namnet plumbum. Namnet viser til utsjånaden og har bakgrunn i det indoeuropeiske ordet bhlei, som tyder «skine» eller «stråle».

Bly er mellom dei sju metalla som var kjende i oldtida. Kvart av dei sju metalla vart knytt til ein av dei sju himmellekamane ein òg kjende til. Antakeleg fordi bly er eit tungt metall vart det knytt til Saturn. Denne planeten, som var lengst vekk frå sola, så ut til å bevege seg sakte, som ein tung lekam. Det same symbolet vart nytta både for metallet bly og for planeten Saturn.

Metallproduksjonen av bly er betydeleg. Dei viktigaste produksjonslanda er Kina, USA, Russland, Austraila og Canada. Berre av jern, aluminium, kopar og sink blir det produsert meir.

Verdsproduksjonen av bly var 4,5 millionar tonn i 2023. Nær halvparten (1,9 millionar tonn) av dette vart produsert i Kina. Omtrent like mykje vart produsert av omsmelta skrapmetall.

Mindre mengder bly har vore produserte i Noreg, mellom anna i Bleikvassli Gruber (Hemnes) og Mofjellet gruver (Mo i Rana).

I sambindingar er bly både to- og fireverdig. Dei toverdige sambanda er mest stabile. Fleire av dei vart tidlegare brukte som målarfargar. Sjå blyfargar.

Bly dannar tre oksid: PbO, Pb₃O₄ og PbO₂. PbO₂ er eit kraftig oksidasjonsmiddel, ein eigenskap som er avgjerande i blyakkumulatoren.

Nokre blysambindingar omtala i leksikonet er:

• blyoksid
• bly(II)sulfid
• bly(II)sulfat
• bly(II)kromat
• bly(II)hydroksid
• bly(II)acetat
• bly(II)jodid
• bly(II)karbonat
• bly(II)klorid
• bly(II)azid
• bly(II)nitrat

Det er fire stabile isotopar av bly:

• ²⁰⁴Pb (1,4 prosent)
• ²⁰⁶Pb (24,1 prosent)
• ²⁰⁷Pb (22,1 prosent)
• ²⁰⁸Pb (54,2 prosent)

Blyisotopane 206, 207 og 208 er stabile sluttprodukt for dei tre seriane av radioaktive grunnstoff som blir danna ved spaltning av uran-238 (uranserien), uran-235 (actiniumserien) og thorium-232 (thoriumserien). Dette forklarer at bly som blir framstilte frå uranmineral har ei anna atomvekt (205,05) enn bly frå thoriummineral (207,90). Atomvekta av bly varierer derfor med funnstaden.

Ved å samanlikne forholdet mellom isotopar av modermetallet med isotopar av sluttproduktet er det mogleg, under gjevne vilkår, å estimere alderen til bergartar. Til dømes er måling av forholdet mellom uran- og blyisotopar ein dateringsmetode innan geologi.