Berggrunnen i den tidlegare kommunen tilhøyrer Kaledonidene. Granvinsfjorden skjer seg mot nordaust inn i steile fjell av gneis av grunnfjellsopphav. I eit belte langs kommunegrensa i nordvest er gneisen dekt av fyllitt som blir breiare i det opne partiet rundt Granvinsvatnet (23 meter over havet) og vidare mot nordaust til kommunegrensa mot Ulvik. Mot nord og vest er skiferen dekt av overskyvde plater av gneis. Skyvedekket sin aust–vest-front reiser seg i ein stupbratt vegg nord for Granvinsvatnet, og berggrunnen når i nord opp til 1576 meter over havet (Olsskavlen) på grensa mot Voss i nordaust. Langs foten av skyvedekket sin brattkant fører Espelandsdalen austover til Ulvik.

Fleire dalføre skjer seg djupt ned i skyvedekket, mellom anna Granvinelva sitt dalføre ovanfor Granvinsvatnet, som dannar Skjervsfossen med eit loddrett fall på omkring 50 meter. Granvindalen fører over til Voss gjennom eit trongt skar, med passhøgd 262 meter over havet. Også mot Ulvik er det relativt låg passhøgd, 343 meter over havet.

Granvin hadde éin tettstad, administrasjonssenteret Eide (Granvin) ved botnen av Granvinfjorden. Tettstaden hadde 485 innbyggjarar i 2019, noko som utgjorde 52 prosent av den samla befolkninga i kommunen; til samanlikning budde 83 prosent av folkemengden i Hordaland i tettstader. Hovudtyngda av busetjinga finn ein frå tettstaden og nordover på begge sider av Granvinsvatnet. Elles spreidd busetjing.

Granvin hadde stort sett nedgang i folketalet etter andre verdskrigen. I tiårsperioden 2009–2019 utgjorde nedgangen gjennomsnittleg 0,1 prosent årleg. I same periode hadde Hardanger ein prosentvis nedgang på 0,2 prosent årleg, medan Hordaland fylke hadde ein vekst på 1,1 prosent årleg.

Granvin er ei jordbruksbygd prega av husdyrhald, hovudsakleg sau, som utnyttar dei rike fjellbeita, likeins storfe. Granvin hadde i enkelte år atskilleg skogavverking samanlikna med dei andre kommunane i Hardanger. Av arbeidsplassane til kommunen var i alt åtte prosent i primærnæringane i 2019.

Industrien i Granvin er svært beskjeden, og han blir dominert av trelast- og trevareindustri, som i 2019 hadde 80 prosent av sysselsetjinga i industrien (blant anna Moelven Granvin Bruk). Elles finst berre nokre småbedrifter innan bergverk, maskin- og grafisk industri. Kommunen har atskilleg turisttrafikk, sommar og vinter.

I 2019 hadde 53 prosent av dei busette arbeidstakarane i Granvin arbeid utanfor kommunen, 29 prosent i Voss, til saman åtte prosent i resten av Hardanger-kommunane og fem prosent i Bergen.

Granvin var ein svært liten kraftkommune og hadde ein årleg middelproduksjon på 33 gigawattimar (GWh) frå seks kraftverk per 2019. Dette gav kommunen minst utbygd vasskraft av Hardanger-kommunane. Største enkeltverk ved kommunesamanslåinga var Folkedal i Folkedalselva vest i kommunen og Bulko i Granvinvassdraget med høvesvis 24,8 og 7,6 GWh i årleg middelproduksjon.

Hovudvegnettet gjennom Granvin blir prega av riksveg 13, den indre stamvegen på Vestlandet. Denne kjem inn i kommunen gjennom Vallaviktunnelen i sør og følgjer Granvindalen nordover. Øvst i dalen er den gamle slyngvegen gjennom Skjervet erstatta av den 4,1 kilometer lange Tunsbergtunnelen. Frå riksveg 13 ved sørenden av Granvinvatnet tek fylkesveg 79 av sørvestover gjennom Granvin tettstad og vidare langs Granvinfjorden/Hardangerfjorden. Frå Trå på austsida av Granvinsvatnet fører fylkesveg 5380 gjennom Espelandsdalen austover til Ulvik.

Hardangerbana mellom Granvin og Voss, som ved åpningen i 1935 var den fyrste fullt ut elektrisk drevne jernbana til NSB, vart lagt ned i 1988; persontrafikken på bana hadde då allereie vore lagt ned i tre år. Den fyrste rundt tre kilometer lange strekninga på Hardangerbana mellom Voss stasjon og Palmafossen godsterminal er likevel behalde i drift for godstrafikk. Den tidlegare jernbanetraséen på Hardangerbana på vestsida av Granvinsvatnet, frå Kollanes ved sørenden til tidlegare Nesheim stasjon ved nordenden, er i dag sykkel- og gangveg.

Granvin høyrde til Vest politidistrikt, Hardanger tingrett og Gulating lagmannsrett.

Kommunen var med i regionrådet Hardangerrådet saman med Eidfjord, Jondal, Kvam, Odda, Ullensvang og Ulvik.

Granvin kommune svarer til soknet Granvin i Hardanger og Voss prosti (Bjørgvin bispedømme) i Den norske kyrkja.

Mot slutten av 1800-talet høyrde Granvin til Hardanger og Voss fogderi i Søndre Bergenhus amt.

Opp til Skjervefossen i Storelvi i Granvinvassdraget går det laks og sjøaure.

Granvin kyrkje, som ligg på austsida av Granvinvatnet, er ein langkyrkje i tre, bygd i 1726, med mellom anna døypefont i kleberstein frå mellomalderen. Granvin bygdatun har seks bygningar, mellom anna ei særprega årestove. Granvin har rike folkemusikktradisjonar, og er heimstaden til mellom anna felespelaren Knut Hamre som har vunne landskappleiken fleire gonger.

Hardangerbanen mellom Granvin og Voss (1935–1988) var NSB (nå Vy) sin fyrste fullt ut elektrisk drevne jernbane.

Avisa Hordaland er lokalavis for Voss, Granvin, Ulvik og Vaksdal og kom med første nummeret i 1883. Avisa som har hovudkontor på Voss, kjem ut tre gonger i veka og er redigert på nynorsk.

Kommunevåpenet (godkjent i 1988) hadde ei hardingfele i gull, skråstilt venstre mot høgre, mot ein grøn bakgrunn. Dette symboliserte hardingfeletradisjonane i kommunen, og botnfargen viser til det grøne preget til kommunen.

Namnet kjem av trenamnet gran, og vin, 'naturleg eng'.

Granvin var saman med Kvam, Ullensvang og Ulvik ein av dei fire kommunane i Noreg som brukte nemninga herad i kommunenamnet. Herad kjem frå norrønt herað som betyr 'bygd, grend'. Omgrepet herad finst ikkje lenger i lovverket, korkje i kommunelova (sidan 1992) eller i sektorlovgjevinga (sidan 1995). Herad kan derfor i dei fire høva berre tolkast som ein del av sjølve kommunenamnet.

• Voss
• Vestland
• herad

• Haukenæs, Th.S.: Granvins saga, 1904-15, 3 b. i 2
• Kolltveit, Olav & Henrik M. Kvalem: Granvin, Ulvik og Eidfjord i gamal og ny tid, 1977-86, 3 b. (b. 3 med tittel: Bygdebok for Granvin)
• Kvalem, Henrik M.: Ættarbok for Granvin, 2. utg., 1995
• Olafsen, O.: Granvin i fortid og nutid : en bygdebok, [1923]